Persoonlijke en collectieve preventie in balans

Wil preventie écht effect hebben, dan moet de aansluiting tussen zorg en publieke gezondheid beter. Dit betoogt prof. dr. Gerard Molleman in zijn oratie op 7 juni. Als bijzonder hoogleraar preventie heeft hij een duidelijke ambitie voor ogen: collectieve preventieacties vanuit de publieke gezondheid meer in balans brengen met de individuele aanpak van huisarts en specialist.

Een betere verbinding tussen zorg en publieke gezondheid leidt volgens Molleman tot een betere verbinding tussen het ‘persoonlijke en collectieve’. Hij legt uit: “Om gezond te kunnen blijven of weer te worden, is meer nodig dan naar de dokter gaan als er wat aan de hand is. De patiënt wordt voor zijn medische probleem behandeld door de arts. Maar er is ook een sociale context: op welke manier leeft die man of vrouw, die in de spreekkamer zit? Hoe zit het met leefstijl, werk, leefomgeving? Het zijn allemaal zaken die meewegen bij iemands gezondheid. Evenals onderwijs, de beschikbaarheid van (gemeentelijke) voorzieningen en gezondheidsbeleid. Er is winst te behalen door de op de persoon gerichte zorg te verbinden met de leefwereld van de patiënt en met de collectieve preventie waar de GGD zich voor inzet.”

De leerstoel

Het leggen van deze verbinding is een meerjarig proces, waarin de leerstoel van Molleman een stimulerende rol speelt. “De preventieve gezondheidszorg vanuit de GGD en gemeente willen we beter toegankelijk maken voor huisartsen en specialisten. Daar denken we met het welzijnswerk en sportbedrijf van de gemeente Nijmegen over na. We ontwikkelen gezamenlijke activiteiten die kunnen aansluiten bij de individuele hulpvraag van patiënten in de spreekkamer. Bijvoorbeeld: het beperken van roken op de sportclub, het organiseren van wandelingen in de wijk of het werken aan een gezonde school. Ook stimuleren we met het programma ‘Nijmegen Groen, Gezond en in Beweging’ voorbeeldgedrag bij bedrijven, zoals met het healthy professional-programma binnen het Radboudumc. Werkenderwijs willen we zo ontdekken wat wel en niet werkt.”

De oratie

De aansluiting tussen de preventieve gezondheidszorg (0^e lijn) en de huisarts en specialist (1^e/2^e lijn) krijgt in de zorg nog te weinig aandacht, vindt Molleman. In zijn oratie schetst hij de randvoorwaarden voor het leggen van deze verbinding. “Gezondheidspreventie is breed. Het varieert van: bevorderen dat mensen gezond blijven, via het signaleren van schadelijke gezondheidseffecten, tot het voorkomen dat mensen opnieuw ziek worden. Dit brede spectrum vraagt om ervaren professionals die voor langere tijd kunnen bouwen aan een preventieve infrastructuur binnen een wijk of gemeente. Samen met partners en bewoners.” Die brede aanpak komt lastig van de grond constateert hij. “We richten de blik nog te veel op de ‘integrale aanpak’ als doel op zich, en te weinig op het HOE: hóe combineren we de aanpak van diverse partners op een slimme manier? Juist daarmee valt gezondheidswinst te boeken.”

Klik op de onderstaande afbeeldingen om de inaugurele rede van prof. dr. Gerard Molleman te lezen of de oratievideo te bekijken:

 

Over Gerard Molleman

Per 1 november 2018 is Gerard Molleman benoemd tot bijzonder hoogleraar preventie. De leerstoel is gevestigd bij de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde van het Radboudumc en wordt mogelijk gemaakt door GGD Gelderland-Zuid. Gerard Molleman werkt sinds 1983 in het veld van de gezondheidsbevordering. De laatste elf jaar als manager van de afdeling Gezond Leven van GGD Gelderland-Zuid. Hij is verantwoordelijk voor het epidemiologisch onderzoek en de collectieve preventie van de GGD. Daarnaast geeft hij sinds 2010 leiding aan de academische werkplaats publieke gezondheid AMPHI Integraal Gezondheidsbeleid. Dit is een samenwerkingsverband tussen de GGD-en Gelderland-Zuid en Gelderland-Midden, hun gemeenten en Eerstelijnsgeneeskunde van het Radboudumc, waar AMPHI is gevestigd.