Gezondheid zien we breder dan wel of niet ziek zijn: ook waar je woont, met wie je leeft en hoe je hiermee om kan gaan bepalen hoe gezond en gelukkig je je voelt. Samen hebben we een gedegen aanpak vorm gegeven om een blijvende positieve bijdrage te leveren aan hoe ouders in Noord-Wijchen de gezondheid van hun gezin ervaren.
Het project
In augustus 2015 gaat het project van start met de naam ‘Zelfregie op Gezondheid in Wijchen-Noord’. Het project wordt geleid vanuit de afdeling Gezond Leven van GGD Gelderland Zuid (door Gerdine Fransen en Gerda Wink). Vanuit Eerstelijnsgeneeskunde zijn Sandra Boersma en Maria van den Muijsenbergh betrokken en vanuit Welzijn Hans Bussink. Het doel is een integrale positieve gezondheidsaanpak gericht op de behoeften van ouders in Noord-Wijchen. Het project wordt gefinancierd door ‘FNO Zorg voor kansen’ vanuit het programma ‘Gezonde Toekomst Dichterbij’.
Projectpartners zijn:
- MeerVoormekaar Wijchen
- Sociaal Wijkteam Noord Wijchen
- Gemeente Wijchen
- Academische werkplaats AMPHI
- Afdeling Eerstelijnsgeneeskunde van het RadboudUMC
Zie ook de Factsheet SameNoord.
Projectfasering
In de eerste fase van het project (aug. 2015 – feb. 2016) werken ouders en professionals in Noord-Wijchen met onderzoekers samen aan een gedegen plan van aanpak. Dit plan van aanpak wordt met vervolgfinanciering van ‘FNO Zorg voor kansen’ en de betrokken ouders en professionals verder uitgewerkt, uitgevoerd en geëvalueerd (projectfase 2, mei 2016 – nov. 2019). FNO honoreert ook de derde aanvraag, voor het beschrijven van de gehanteerde werkwijze (projectfase 3, dec. 2019 – jul. 2020).
Plan van aanpak
Het plan van aanpak komt stapsgewijs tot stand; van gezondheidsdoelen naar factoren die hierop van invloed zijn tot de keuze van mogelijke projectactiviteiten. In deze stappen vragen we om de expertise van ouders in Wijchen-Noord in onder meer panelsessies. Professionals vragen we via e-mail naar herkenning van en evt. aanvullingen op de expertise van ouders. Daarnaast wordt bestaande data van de GGD en gemeente samengevat in een ‘startfoto’ en wordt wetenschappelijke literatuur geraadpleegd. Ouders en professionals worden gevraagd hierop te reageren.
SameNoord Wijchen: Een lerende aanpak
Dat de aanpak een lerende aanpak is, blijkt ook uit de naamsveranderingen. De naam wordt eerst vereenvoudigd naar ‘Gezond Leven in Wijchen-Noord’ en uiteindelijk ‘SameNoord Wijchen’ naar idee van betrokken ouders en professionals. In de uitvoeringsfase wordt gewerkt in halfjaarlijkse leercycli (Observe-Reflect-Plan-Act) die ook worden gevoed vanuit (monitor) onderzoek. Projectleider Gerda Wink start in 2017 als promovendus bij AMPHI op het evaluatieonderzoek.
Resultaten vijf jaar SameNoord
Tijdens de slotbijeenkomst (okt. 2019) van SameNoord Wijchen delen betrokken ouders hun verhaal en onderzoekers resultaten. De procesevaluatie laat zien dat meer dan 35 ouders (inwoners van deze laag-inkomen wijk) en professionals vanuit diverse disciplines actief betrokken waren bij de opzet en uitvoering. Door hun inzet gaan activiteiten door na de projectperiode. Een cohortstudie (vragenlijstonderzoek in 2017, 2018 en 2019 onder meer dan 100 ouders) laat o.a. zien dat ouders de wijk nu kindvriendelijker vinden en dat de bekendheid van het bestaande aanbod van gezondheid bevorderende activiteiten vergroot is. Uit monitoronderzoek blijkt dat 94 kinderen (2017-sep. 2019) gebruik maakten van een gemeentelijke zwemregeling voor diploma A voor ouders met een laag inkomen; deze zwemregeling is mede door SameNoord gerealiseerd. De werkwijze van SameNoord is beschreven in het Handboek ‘De Ronde van…’.
Meer weten?
Tijdens de slotbijeenkomst zijn de volgende Factsheets gedeeld met aanwezigen:
- Resultaten onderzoek en project SameNoord Wijchen (2015-2019).
Academische werkplaats AMPHI/GGD Gelderland-Zuid. 2019. - Ideeën en tips voor aanbieders van activiteiten in Wijchen. Hoe bereik ik meer ouders en kinderen met mijn aanbod?
Postema P., Broekhuisen N. en G. Wink. GGD Gelderland-Zuid. - Overwegingen voor het werken met een vrijwilligersvergoeding.
Disseldorp, L. van & Wink, G. Academische werkplaats AMPHI. 2019
Begin 2021 verscheen het handboek ‘De Ronde van…’ over samen met inwoners werken aan gezondheid in de wijk. De beschrijving van de werkwijze ‘De Ronde van…’ wordt meegenomen in het erkenningstraject van Loket Gezond Leven voor het niveau Goed onderbouwd of hoger.
Inmiddels is ook het eerste wetenschappelijke artikel gepubliceerd over de gezamenlijke ontwikkeling van het project:
Wink, G.; Fransen, G.; Huisman, M.; Boersma, S.; van Disseldorp, L.; van der Velden, K.; Wagemakers, A.; van den Muijsenbergh, M. ‘Improving Health through Reducing Stress’: Parents’ Priorities in the Participatory Development of a Multilevel Family Health Programme in a Low-Income Neighbourhood in The Netherlands. Int. J. Environ. Res. Public Health 2021, 18, 8145. https://doi.org/10.3390/ijerph18158145
Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met:
- Gerdine Fransen:
Teammanager Gezond leven GGD & Onderzoekscoördinator AMPHI IGB Radboudumc
gfransen@ggdgelderlandzuid.nl - Gerda Wink:
Projectleider/Promovendus
gerda@winkworks.nl/ wink@radboudumc.nl