Hepatitis B en C

Hepatitis B vaccinatie is veilig en effectief in het voorkómen van een infectie met hepatitis B virus. Toch is zo’n 5 à 10 % van de gevaccineerden niet beschermd na een eerste serie vaccinaties. Indien deze zogenaamde ‘non-responders’ drie revaccinaties krijgen met hetzelfde vaccin is de helft van deze mensen alsnog beschermd.

Kleinschalig onderzoek naar andere revaccinatieschema’s lijkt erop te wijzen dat een betere  bescherming mogelijk is in vergelijking met het huidige vaccinatiebeleid. Daarnaast is op dit moment niet goed duidelijk hoe een GGD om moet gaan met non-responders na een niet geslaagde hepatitis B vaccinatie. Die onduidelijkheid bestaat zowel over het aantal revaccinaties als over welk type vaccin dan het beste gegeven zou kunnen worden.

Doel van deze studie is om bij vier verschillende revaccinatieschema’s tegen hepatiti- B na te gaan welk schema de meeste mensen bescherming biedt. Hiervoor zullen GGD’en gezonde personen, na een eenmalige vaccinatieserie zonder succes, uitnodigen om aan dit onderzoek mee te doen. De deelnemende GGD’en zullen afkomstig zijn uit de regio’s Zuid-Holland, Zeeland-Brabant, Oost-Nederland en Limburg.

De verschenen nieuwsbrieven over deze studie:
Nieuwsbrief nummer 7 | januari 2017
Nieuwsbrief nummer 6 | september 2016
Nieuwsbrief nummer 5 | april 2016
Nieuwsbrief nummer 4| november 2014
Nieuwsbrief nummer 3 | april 2014
Nieuwsbrief nummer 2 | september 2013
Nieuwsbrief nummer 1 | maart 2013

Resultaten
Artikel “Fluctuation of Viremia in Hepatitis B Virus-Infected Healthcare workers Performing Exposure-Prone Procedures in the Netherlands”
Artikel “Diagnostic performance of serological assays for anti-HBs testing: Results from a quality assessment program”

Betrokken medewerkers
Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Stijn Raven, onder begeleiding van Jim van Steenbergen, Christian Hoebe en Jeannine Hautvast.

Dit prospectief onderzoek is mogelijk door een samenwerking tussen drie academische werkplaatsen:
Academische Werkplaats AMPHI, Radboudumc,
Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Noordelijk Zuid-Holland, Leids Universitair Medisch Centrum
Academische werkplaats Publieke Gezondheid Limburg, Universiteit Maastricht

Onderzoek RESPONS is mogelijk gemaakt door het RIVM Programmabudget van de regio’s Zuid-Holland, Oost-Nederland, Zeeland-Brabant en Limburg. Een financiële bijdrage voor de vaccins is verkregen van GlaxoSmithKline en Sanofi Pasteur MSD.

Van de immigranten die jaarlijks in Nederland geregistreerd worden, komt de helft uit landen die endemisch zijn voor hepatitis B-virus. In onderzoeken uitgevoerd in de regio Amsterdam en Gelderland is gekeken of koppeling van HBV/HCV-screening aan de verplichte tuberculose (TBC) screening bij immigranten zinvol is. Daar zijn 2 artikelen over verschenen (zie link hieronder). In het Infectieziekten Bulletin zijn de resultaten van de studie in Gelderland beschreven.

In maart 2018 is een artikel gepubliceerd over de uitkomsten van beide regio’s samen. Het doel van het project was om te evalueren of geïntegreerde screening naar tuberculose, hepatitis B en C en (in Amsterdam) HIV bij immigranten effectief en uitvoerbaar is.  Er bestaat momenteel namelijk geen structurele hepatitis B/C screening voor immigranten in Nederland.  Mensen afkomstig uit landen met een hoge tuberculose-incidentie en die tenminste drie maanden in Nederland verblijven zijn verplicht zich op tuberculose te laten testen op de GGD.

In de regio Gelderland en Amsterdam zijn van 2013 tot 2015 461 immigranten bij deze tuberculose-screening getest op hepatitis B en C, en op HIV (alleen in Amsterdam). Er waren verschillen tussen Gelderland en Amsterdam. Zo werd er een chronische HBV infectie gevonden bij 4,5% van de geteste immigranten in Gelderland en maar bij 0,4% van de geteste immigranten in Amsterdam. Waarschijnlijk kwamen deze verschillen door verschillen in landen van herkomst en reden van migratie tussen de populaties die voor verplichte tuberculose werden opgeroepen in de twee regio’s. Verder was opvallend dat veel mensen de hepatitis (en HIV) testen afwezen omdat ze reeds getest waren in het land van herkomst.

Dit onderzoeksproject heeft bruikbare informatie opgeleverd voor de praktijk, waarbij het voorselecteren op basis van risicofactoren en een opt-out methode bij screening de belangrijkste aanbevelingen zijn.

Verder is er vanuit het ECDC een project gaande over het ontwikkelen van een testing guidance voor hepatitis B en C (en HIV) onder migranten in Europa. Het onderzoeksproject over integreren van testen met de TB screening zoals in Eurosurveillance gepubliceerd vond men een mooi voorbeeld voor de case studies die in de guidance verwerkt worden en de details van dit onderzoek zijn ook opgenomen in het ECDC project. Deze ECDC guidance zal eind 2018 gepubliceerd worden. Meer informatie over het ECDC Testing Guidance project: link.

Resultaten
Meer informatie leest u in de presentatie van het project.
Artikel: Is koppeling van vrijwillige screening op hepatitis B en C aan de verplichte tuberculosescreening voor immigranten zinvol?
Artikel: Integrating hepatitis B, hepatitis C and HIV screening into tuberculosis entry screening for migrants in the Netherlands, 2013 to 2015.

Betrokken medewerkers
Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Peter Schrooders (p.schrooders@ggdnog.nl), arts infectieziektebestrijding en Lutje Huijbregts (GGD Noord- en Oost-Gelderland), sociaal verpleegkundige, met ondersteuning van Alma Tostmann (Academische Werkplaats AMPHI), Toos Waegemaekers (arts M&G,RAC regio Oost) en Judith Klomp (arts M&G, GGD Gelderland-Zuid). Het wordt gefinancierd door RIVM regio-budget gelden (regio Oost).

Het project team van Amsterdam (GGD Amsterdam, AMC, OLVG) bestond uit: Janneke Bil, Maria Prins, Peter Kouw, Maarten Scholing, Gerard Sonder, Hennie de Vries, Wieneke Meijer, Freke Zuure. Het werd gefinancierd door GGD Amsterdam en Gilead Sciences, Inc.

De behandelmogelijkheden voor chronische hepatitis B- en C-patiënten zijn de laatste jaren sterk verbeterd. Patiënten die niet meer onder controle van een arts zijn, kunnen volgens verschillende methoden worden opgespoord om de indicatie voor behandeling opnieuw te evalueren (herevaluatie). Begin november presenteerde Kirsten Wevers tijdens de European Public Health Conference (EUPHA) in Stockholm het onderzoek waarbij twee methoden van heropsporing zijn vergeleken: heropsporing aan de hand van laboratoriumgegevens versus GGD-meldingen. Beide methodieken zijn effectief gebleken in het opsporen van patiënten waarbij geen follow-up meer plaats vindt. Deze opsporing maakt evaluatie voor eventuele indicatie voor behandeling mogelijk. Opsporing via laboratorium registraties blijkt meer effectief dan opsporing met de GGD registraties van meldingsplichtige infectieziekten.

Er wordt GGD-en aanbevolen om samen te werken met lokale laboratoria om chronische hepatitis B en C patiënten op te sporen en betrokken huisartsen te informeren.

Resultaten
Artikel Heropsporing van patiënten met chronische hepatitis B en C

Betrokken medewerkers
Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Kirsten Wevers (GGD Gelderland Midden) met ondersteuning van Alma Tostmann en Jeannine Hautvast. Het wordt gefinancierd door RIVM-regiobudget gelden (regio Oost).