Op deze pagina vindt u meer informatie over de onderzoeksprogramma’s op het gebied van antibiotica resistentie
Afgerond onderzoek
Antibioticaresistentie is een groeiend probleem. De GGD kan zorgverleners, met name werkzaam buiten de ziekenhuizen, ondersteunen met adviezen om verspreiding van resistente bacteriën te voorkomen. Uit de praktijk blijkt echter dat thuiszorgorganisaties de GGD hiervoor zelden benaderen.
Met het huidige onderzoek werd in kaart gebracht welke ervaringen thuiszorgorganisaties hebben met antibioticaresistentie, welke knelpunten zij zien, welke handvatten zij nodig hebben om er op de juiste manier mee om te gaan en welke instanties/organisaties hen hierbij kunnen helpen.
Uit het onderzoek bleek dat veel thuiszorgmedewerkers behoefte hebben aan meer informatie over antibioticaresistentie, duidelijke protocollen specifiek voor de thuiszorg, betere communicatie met de huisarts en het ziekenhuis en een betere zorgoverdracht van cliënten die drager zijn van een resistente bacterie.
De resultaten van dit onderzoek hebben er inmiddels toe geleid dat het zorgnetwerk antibioticaresistentie GAIN (Gelders Antibiotica en Infectiepreventie Netwerk) is gestart met het ontwikkelen van een scholingsaanbod voor thuiszorgmedewerkers. Tegelijkertijd wordt ook gewerkt aan netwerkvorming en antibioticaresistentie en infectiepreventie op de managementagenda plaatsen. Hierbij wordt nauw samengewerkt met andere organisaties. Zo is recent bij IQ Healthcare (Eerstelijns geneeskunde, Radboudumc) het onderzoek EXPLORE infectiepreventie in de thuiszorg gestart, waarin wordt geinventariseerd hoe thuiszorgmedewerkers omgaan met infectiepreventie bij cliënten die complexe zorg krijgen. AMPHI en GGD Gelderland-Zuid zijn bij dit project, door ZonMw gefinancierd, betrokken.
Daarnaast worden binnen GAIN momenteel regionale afspraken gemaakt rondom de overdracht van informatie bij overplaatsing van dragers van een resistente bacterie. De thuiszorg wordt hier ook bij betrokken.
Resultaten
Artikel: Antibioticasresistentie in de thuiszorg
Betrokken medewerkers
Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Sabiena Feenstra, Kirsten Wevers, Maarten van Mourik, Marja Terwee en Dagmar van Nimwegen, met ondersteuning van Ellen van Jaarsveld van de Academische Werkplaats AMPHI. Het onderzoek wordt mede mogelijk gemaakt door financiële steun vanuit het programmabudget van het project Regionale Ondersteuning van het RIVM Centrum.
Hoewel de gevoeligheid voor antibiotica van de meeste bacteriën in Nederland gelijk is gebleven, stijgt het aantal uitbraken voor een beperkt aantal resistente micro-organismen. Antibioticaresistentie doet zich niet alleen voor in de ziekenhuizen, maar ook in woonzorgcentra voor ouderen, kleinschalige woonvormen en thuiszorgsituaties. De GGD krijgt regelmatig vragen van professionals en publiek over BRMO. Tot nog toe is het onbekend hoeveel BRMO-casuïstiek de infectieziekteteams van de GGD’en afhandelen en hoeveel tijd dit kost.
In dit onderzoek is door middel van een retrospectieve registratie studie naar alle BRMO-gerelateerde casuistiek uit 2015 bij 8 van de 9 GGD’en horend bij de academische werkplaats AMPHI de vragen aan de GGD inzichtelijk geworden.
Ook geeft het inzicht in het aantal eenvoudige vragen (Enquiries) en meer complexe en tijdrovende vragen (Case, Situation, etc.). Het geeft een goed beeld van de ketenpartners die de GGD benaderen voor advies BRMOen is te gebruiken om ketenpartners te identificeren die weinig of geen beroep doen op GGD voor BRMO. De wijde range van professionals uit de eerstelijnszorg en openbare gezondheidszorg die de GGD consulteren over BRMO, toont aan dat er grote behoefte bestaat aan deze deskundigheid binnen de publieke gezondheidszorg. De hoeveelheid vragen vanuit de woonzorgcentra voor ouderen is een signaal dat verder onderzoek nodig is en wat een aandachtspunt voor de zorgnetwerken kan zijn.
Resultaten
Artikel BRMO-casuïstiek in 2015: omvang en werkinzet bij 8 GGD’en
Betrokken medewerkers
Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Alma Tostmann en Jeannine Hautvast (beiden Academische Werkplaats AMPHI), met medewerking van studenten en ondersteund door Stijn Raven (GGD West Brabant) en Leonie Jansen (GGD regio Utrecht).
Bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen die drager zijn van een bijzonder resistent micro-organisme (BRMO) worden vaak langdurig verpleegd door verpleegkundigen die ter bescherming een schort, handschoenen en een mondkapje dragen. Met dit onderzoek is in kaart gebracht wat de ervaringen zijn van mensen die drager zijn van een BRMO en wonen in een verpleeg- of verzorgingshuis. Hun kijk op BRMO-dragerschap, het gedrag van anderen en de maatregelen die genomen worden in de instellingen waar zij wonen, kwamen in deze studie naar voren als factoren die invloed zijn op hoe zij omgaan met het dragerschap. De meeste deelnemers aan het onderzoek hebben veel vragen over hun dragerschap, hetgeen zorgt voor onrust en onzekerheid. De zorgmaatregelen die in instellingen worden gehanteerd en het gedrag van mensen uit de omgeving, veroorzaken gevoelens van uitsluiting, schaamte en onbegrip. Er kwam echter ook naar voren dat BRMO-dragers wel begrip hebben voor de maatregelen in hun eigen instelling en dat ze deze veelal niet vervelend vinden. Begrip voor elkaars situatie lijkt groter te zijn als alle betrokkenen – de drager zelf, het personeel en de medebewoners – goed geïnformeerd zijn.
Resultaten
Artikel BRMO-preventie: ervaringen van bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen
Betrokken medewerkers
Dit onderzoek wordt uitgevoerd door: Annemiek Florisson, Sabiena Feenstra, Yvonne Sterken en Jeannine Hautvast (allen GGD Gelderland Zuid) en gefinancierd door RIVM-regiobudget gelden (regio Oost) met ondersteuning van IQ Healthcare.
In maart 2011 is het MRSA SafeGuard onderzoek gestart bij de Academische Werkplaats AMPHI naar de prevalentie van MRSA in de regio´s Brabant (Nederland) en Noordrijn-Westfalen (Duitsland). Het project is een onderdeel van Euregio-Projektes SafeGuard – MRSA VetMed-net. (link behouden)
Het doel van het onderzoek was om de MRSA (Meticilline-resistente Staphylococcus aureus) prevalentie te beoordelen bij de bevolking woonachtig in gebieden met een hoge dichtheid van intensieve varkenshouderijen.
MRSA is een Staphylococcus aureus bacterie die resistent is voor meticilline. Besmetting met MRSA is vooral gevaarlijk voor mensen met een verminderde weerstand en vindt plaats via lichamelijk contact en kan soms via huidschilfers of niezen ingeademd worden. Voor zorginstellingen zoals ziekenhuizen en verpleeghuizen, vormt de bacterie een grote bedreiging, maar ook buiten deze zorginstellingen zijn er toenemende infecties van MRSA geconstateerd. De bacterie kan huidinfecties veroorzaken zoals een steenpuist of krentenbaard en soms kan het zich uitbreiden tot bijvoorbeeld bloedvergiftiging, longontsteking of botontsteking.
MRSA komt niet alleen voor bij mensen maar ook bij dieren. Onlangs bleek uit een onderzoek van de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) en het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) van het RIVM dat een groot percentage van de varkens en kalveren in Nederland MRSA heeft. Overigens worden de dieren niet ziek van MRSA. Personen die direct contact hebben met varkens of kalveren, zijn vaak besmet met MRSA. In 2008 behoorde 40% (1100) van de 2700 MRSA-isolaten, die voor DNA-typering naar het RIVM werden gestuurd, tot het veegerelateerde type.
Minder bekend is de prevalentie van MRSA besmettingen bij de bevolking woonachtig rondom intensieve veehouderijen in Nederland. In 2010 is een soortgelijke studie (van Cleef et al.) uitgevoerd bij volwassen in drie gemeenten van zuidoost Nederland (Venray, St. Anthonis en Meijel). In Europa (exclusief Duitsland) wordt de APRES studie (link behouden) uitgevoerd waarbij de prevalentie van MRSA besmettingen bij gezonde patiënten op bezoek bij hun huisarts word onderzocht.
De MRSA studie bij humane dragers onderscheidde zich van bovengenoemde studies omdat niet alleen volwassenen maar ook kinderen (>4jr) geïncludeerd werden, gegevens uit Brabant en Noordrijn-Westfalen werden verzameld en participanten antibiotica hebben geslikt in de periode drie maanden voor aanvang van het onderzoek.
Resultaten
Artikel: MRSA carriage in community outpatients: a cross-sectional prevalence study in a high-density livestock farming area along the Dutch-German border
Betrokken medewerkers
Dit onderzoek werd uitgevoerd door Helen Aangenend, John Paget, Jeannine Hautvast en Koos van der Velden